Bilanço Usulüne Göre Tutulan Ticari Defterlerin Delil Niteliği ve İspat Külfeti Analizi
Author :
Abstract
Tacir işletmeyi kurduğunda, faaliyeti sürecinde ve sona erdiğinde ( tasfiye) dahi ‘basiretli tacir’ gibi davranarak ticari işletmesiyle ilgili tüm kayıt ve belgelerle işlemlerini düzenli ve yazılı olarak tutmalı aynı zamanda ysada belirlenen dürede itina ile saklamalıdır. Bu defterler ticari işletmenin adeta kalbidir. Uyuşmazlık halinde, ticari defterler usulüne uygun olarak ibraz edildiğindei taciri amali yönden ağır külfetlerden koruyabilir. Ticari defterler, işletme ile ilgili tüm işlemleri aynen ayansıtmalıdır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda, tarafların belgeleri ibraz zorunluluğu 219. maddede, tarafların belgeyi ibraz etmemesi 220. maddede, ticari defterlerin ibrazı ve delil olması ise 222. maddede düzenlenmiştir. Bu kurallar birlikte değerlendirildiğinde, ticari davalarda, yani iki tarafın tacir olduğu ve dava konusunun ticari işletmeleri ile ilgili olduğu davalarda, ticari defterler ile sözleşme ilişkisinin veya alacak miktarının ispatı mümkündür. Ticari defterler kesin delillerdendir. Yasa’da delil vasfı taşıdığı takdirde aksinin yazılı veya kesin delillerle ispatı gerektiği düzenlenmiş olduğundan, yasanın ticari defterleri kesin delil olarak düzenlediği açıkça anlaşılmaktadır. Ticari defterler kesin delillerden ise de, ancak HMK 222. maddedeki koşullar çerçevesinde ispat aracı olabilir.
Keywords
Abstract
When the trader establishes the business, even when his activity is in process and when it ends (liquidation), he should act as a 'prudence trader' and keep all the records and documents related to his commercial business in a regular and written format, and at the same time, they should keep them carefully in the due time specified in the regulation. These notebooks are the heart of the commercial enterprise. In case of dispute, the commercial books, when duly submitted, can protect the trader from heavy financial burdens. Commercial books should reflect all transactions related to the business exactly. In the Code of Civil Procedure numbered 6100, the obligation of the parties to submit documents is regulated in article 219, non-presentation of documents by the parties is regulated in article 220, and the presentation of commercial books and evidence are regulated in article 222. When these rules are evaluated together, it is possible to prove the contractual relationship or the amount of receivables with the commercial books in commercial cases, that is, in cases where both parties are merchants and the subject of the case is related to their commercial enterprises. Commercial ledgers are definitive proofs. It is clearly understood that the law regulates commercial books as conclusive evidence, since it is regulated in the law that if it has the quality of evidence, the contrary must be proven with written or conclusive evidence. Although commercial books are definitive proofs, they can be a means of proof only within the framework of the conditions in Article 222 of the HMK.